بنابه روایت علمی آغاز بهار زمانی است که زمین در زاویه ای از خورشید قرار میگیرد که طول شب و روز آن برابر گشته و در این ایام اعتدال بهار پدیدار میشود. در این ایام همه موجودات و مایعات به جنب و جوش می افتند. در درون بدن انسان نیز اخلاط چهارگانه (صفرا- دم- بلغم- سودا) تقویت شده و خون به سمت سطح بدن حرکت میکند. به نظر بوعلی سینا نابغه دنیای علم پزشکی، دانشمند بزرگ ایران زمین، فصل بهار فصلی است که در آن بیماریها برانگیخته میشوند و برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای بهاری، خون گیری، فصد و … را توصیه میکند.
در حقیقت حجامت را ساده ترین و بهترین راه برای این منظور میداند. بنابه تحقیقات انجام یافته حجامت عام سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و شخص را برای مقابله با بیماریها آماده میکند.
با استفاده از نکات منسوب به حضرت علی ابن موسی امام رضا ( ع ) در متن رساله ذهیبیه، فصل بهار را روح زمانها است، در این ماه هوای شب و روز پاکیزه و معطر است و زمین سست و نرم میگردد. غلبه بلغم از بین رفته و خون به هیجان در میآید. در این ماه خوردن مسهل خوب است و خون گرفتن و حجامت مناسب است.
زمان انجام حجامت میتواند تا حد زیادی در تامین سلامت جسم و روح آدمی تعیین کننده باشد. برای حجامت و خون گیری باید اثر جاذبه ماه بر روی کره زمین و حالت مدّی که در تمامی مایعات از جمله خون انسان پدید میآورد را ملاک قرارداده و به امر حجامت پرداخت. برای این منظور باید با ماههای مختلف رومی و نحوه انطباق آن با ماههای شمسی و قمری آشنایی کامل داشت.
براساس ماههای رومی فصل بهار یک هفته قبل از فروردین ماه شروع میشود. (روزهای صورتی تقویم حجامت)
در فصل بهار باید به اهمیت حزیران توجه ویژهای معطوف داشت (روزهای نارنجی تقویم). در حدیثی از حضرت امام جعفر صادق (ع) منقول است: حق تعالی اجل ها را را در ماه حزیران نزدیک میگرداند. همچنین میفرمایند در هفتم حزیران البته حجامت کن و اگر میسر نشد، در چهاردهم انجام بده. در روایتی دیگر از امام رضا علیه السلام، روز هفتم حزیران (۳۰ خرداد) برای حجامت سفارش شده و فرموده اند: در صورت انجام ندادن حجامت در این روز، چهاردهم آن (۶ تیر) حجامت کن. (بحار الانوار ج ۵۹ ص ۱۴۳)
مطابق احادیث در طول سال نیز روزهایی وجود دارند که برای حجامت تاثیر بیشتری دارند. رسول گرامی، حضرت محمد (ص) می فرمایند: هر کس روزهای سه شنبه ۱۷، ۱۹و ۲۱ ماه قمری حجامت کند شفای بیماریهای یکسال او خواهد بود. (بحار الانوار ج ۵۹ ص ۵۵) (روزهای آبی) در روایت دیگری از امام رضا (ع) که می فرمایند: شب ۱۲ تا ۱۵ ماه قمری برای حجامت انتخاب کن که این کار برای بدن تو سلامت آفرین است. (بحارالنوار ج ۶۲ ص ۳۱۸) (روزهای سبز)
بدین منظور با استفاده از انطباق هر سه سالنامه ذکر شده و روایت های معتبر برای سال ۱۴۰۱ بهترین روزهای حجامت بهاری به شرح ذیل اعلام میگردد.
- دوشنبه ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۰ مطابق اول آذار
- سهشنبه ۲۴ لغایت ۲۷ اسفند ماه ۱۴۰۰ مطابق با ۱۲ الی ۱۵ شعبان برابر با ۲ الی ۵ آذار
- ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد مطابق با ماههای آذار، نیسان و حزیران
- سهشنبه ۲ فروردین ماه ۱۴۰۱ مطابق با ۱۹ شعبان برابر با ۹ آذار
- پنجشنبه ۲۵ الی ۲۸ فروردین مطابق با ۱۲ الی ۱۵ رمضان
- سهشنبه ۳۰ فروردین برابر با ۱۷ ماه رمضان
- شنبه ۲۴ الی ۲۶ اردیبهشت مطابق با ۱۳ الی ۱۵ شوال
- یکشنبه ۲۲ الی ۲۵ خرداد برابر با ۱۲ الی ۱۵ ذیقعده
- دوشنبه ۳۰ خرداد برابر با ۷ حزیران
- سهشنبه ۳۱ خرداد برابر با ۲۱ ذیقعده
- دوشنبه ۶ تیر برابر با ۱۴ حزیران
منعیات اشتباه در روزهای حجامت:
- قمر در عقرب: همانطور که در ادامه ذکر میشود، اصرار بر توجه به این زمان صحیح نیست و کافی است برای اطمینان آیهالکرسی بخوانید.
- ماه رمضان: حجامت در این ماه به هیچ عنوان منع نشده بلکه توصیه شده روزه دارانی که دچار ضعف میشوند، به منظور پیشگیری از بیحالی و احتمالا شکستن روزه، حجامت نکنند. سایر افراد با خیال راحت حجامت کنند.
- چهارشنبهها: هیچ روایتی مبنی بر منع حجامت در چهارشنبه وجود ندارد.
قمر در عقرب!
پدیده نجومی است که کره ماه از روبروی صورت فلکی عقرب یا در امتداد برج فلکی عقرب عبور میکند. این پدیده در هر ماه قمری بمدت ۶۰ ساعت (۲/۵ روز) طول میکشد.
از قدیم و نیز بعضی باورهای دینی، پدیده قمر در عقرب را واقعه نحس (مکره) میدانستند. از نظر دینی و در متون اسلامی توصیه شده است هنگام قمر در عقرب باید از کارهای اساسی مانند ازدواج، بنای خانه، خرید خانه و مسافرت پرهیز شود. از سوئی در اسلام توصیه به فال خوب یعنی تفأل شده و تطیّر و فال بد زدن منع شده است. در روایت آمده فال زدن و مؤثر دانستن روزها در مقدرات، شرک است. از سوئی تأکید شده است در این ایام اگر خواستی کاری انجام بدهی، همان موقع توکل بخدا کن، صدقه بده و آیهالکرسی بخوان و کار را شروع کن.